golden rules of accounting / हिशेबाचे सोनेरी नियम
लेखांकन (Accounting) :
एक विस्तृत परिचयलेखांकन म्हणजे व्यवसायातील आर्थिक व्यवहारांची नोंदणी आणि त्यावर आधारित अहवाल तयार करण्याची प्रक्रिया होय. यामध्ये आर्थिक माहितीचे संकलन, मापन, विश्लेषण आणि अहवाल तयार करणे हे मुख्य कार्य आहे. लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवसायांचे आर्थिक स्थिती स्पष्ट होते आणि यामुळे व्यावसायिक निर्णय घेणे सोपे जाते. लेखांकनाच्या विविध शाखा आहेत ज्यामध्ये आर्थिक लेखांकन (Financial Accounting), लेखापरीक्षण (Auditing), कर व्यवस्थापन (Taxation), खर्च लेखांकन (Cost Accounting), आणि व्यवस्थापकिय लेखांकन (Managerial Accounting) यांचा समावेश होतो. चला या सर्व शाखांबद्दल सविस्तर जाणून घेऊ.
१. आर्थिक लेखांकन (Financial Accounting)
golden rules of accounting : आर्थिक लेखांकन म्हणजे व्यवसायाच्या आर्थिक व्यवहारांची नोंदणी करून आर्थिक अहवाल तयार करणे. आर्थिक लेखांकन हे तीन प्रमुख आर्थिक अहवालांवर आधारित असते:
i. ताळेबंद (Balance Sheet) ताळेबंद हा व्यवसायाच्या मालमत्ता, देणी आणि मालकांची भांडवली स्थिती दाखवणारा अहवाल आहे. ताळेबंदामध्ये दोन प्रमुख भाग असतात:
1. मालमत्ता (Assets): व्यवसायाच्या मालकीतील सर्व गोष्टी ज्या भविष्यात आर्थिक लाभ देतील.
2. देणी (Liabilities): व्यवसायाचे कर्ज आणि इतर देणी.
3. मालकांचे भांडवल (Owner’s Equity):मालकांनी व्यवसायात गुंतवलेले भांडवल.
ताळेबंद हा व्यवसायाच्या आर्थिक स्थितीचा एक ठोस आढावा देतो, ज्यामुळे वित्तीय धोरणे आखणे सोपे जाते.
ii. उत्पन्न अहवाल (Income Statement)
उत्पन्न अहवाल म्हणजे व्यवसायाच्या एका निश्चित कालावधीतील उत्पन्न, खर्च आणि निव्वळ नफा किंवा तोटा दाखवणारा अहवाल. उत्पन्न अहवालातील मुख्य घटक आहेत:
1. उत्पन्न (Revenue):
व्यवसायाने विक्रीद्वारे कमावलेले उत्पन्न.
2. खर्च (Expenses):
व्यवसायाने चालवण्यास लागणारा खर्च.
3. नफा किंवा तोटा (Profit or Loss):
उत्पन्न आणि खर्च यांच्यातील फरक.
उत्पन्न अहवाल हा व्यवसायाच्या कार्यक्षमता आणि नफा/तोट्याचे मोजमाप करतो, ज्यामुळे आर्थिक स्थितीचे आकलन होते
iii. रोख प्रवाह अहवाल (Cash Flow Statement)
रोख प्रवाह अहवाल हा व्यवसायाच्या रोख प्रवाहाची माहिती देणारा अहवाल आहे. यात व्यवसायातील उत्पन्न, खर्च, गुंतवणूक आणि रोख व्यवहार यांची नोंद केली जाते. यामध्ये तीन प्रकारचे रोख प्रवाह दाखवले जातात:
1. कार्यरत क्रियाकलापांमधून रोख प्रवाह (Operating Activities):
व्यवसायाच्या दैनंदिन कामकाजातून निर्माण होणारे रोख प्रवाह.
2. गुंतवणुकीच्या क्रियाकलापांमधून रोख प्रवाह (Investing Activities):
व्यवसायाच्या दीर्घकालीन गुंतवणूक क्रियाकलापातून होणारे रोख प्रवाह.
3. वित्तीय क्रियाकलापांमधून रोख प्रवाह (Financing Activities):
कर्ज किंवा मालकाच्या भांडवलातून निर्माण होणारे रोख प्रवाह.
golden rules of accounting :
२. लेखापरीक्षण (Auditing)
लेखापरीक्षण म्हणजे व्यवसायाच्या आर्थिक दस्तावेजांची तृतीय पक्षाद्वारे पडताळणी करणे. लेखापरीक्षणाचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे आर्थिक अहवालांमध्ये पारदर्शकता आणणे आणि त्यांचे सत्यता पडताळणे. लेखापरीक्षणामध्ये दोन प्रकार आहेत:
i. अंतर्गत लेखापरीक्षण (Internal Auditing)
अंतर्गत लेखापरीक्षण हे व्यवसायाच्या आर्थिक व्यवस्थापनावर तपासणी करण्यासाठी केले जाते. यात व्यवस्थापकिय धोरणांची अंमलबजावणी, जोखिम व्यवस्थापन, आणि कार्यक्षमता सुधारणा यांचा समावेश असतो.
ii. बाह्य लेखापरीक्षण (External Auditing)
बाह्य लेखापरीक्षण हे व्यवसायाच्या बाहेरील तज्ञांनी केलेले लेखापरीक्षण आहे, ज्यामध्ये वित्तीय अहवालांची शुद्धता तपासली जाते. हे लेखापरीक्षण बँक, गुंतवणूकदार, सरकारी संस्था आणि इतर भागधारकांसाठी अत्यंत महत्वाचे आहे.
३. कर व्यवस्थापन (Taxation)
कर व्यवस्थापन म्हणजे व्यवसायाच्या कराच्या नियमांचे पालन करणे, कराची गणना करणे, आणि त्याचे अचूक नोंदणी करणे. यामध्ये मुख्यतः तीन प्रकारच्या करांचा विचार केला जातो:
i. प्रत्यक्ष कर (Direct Taxes)
प्रत्यक्ष कर म्हणजे व्यक्ती किंवा व्यवसायाच्या उत्पन्नावर थेट लागू होणारा कर. यामध्ये मुख्यतः उत्पन्न कर (Income Tax) आणि संपत्ती कर (Wealth Tax) यांचा समावेश आहे.
ii. अप्रत्यक्ष कर (Indirect Taxes)
अप्रत्यक्ष कर हे वस्तू आणि सेवांवर लागू होणारे कर आहेत. यामध्ये वस्तू व सेवा कर (GST) आणि कस्टम शुल्क यांचा समावेश होतो. हे कर ग्राहकांकडून वस्तू विकताना किंवा सेवा पुरवताना घेतले जातात.
iii. कर नियोजन (Tax Planning)
कर नियोजन म्हणजे कायदेशीर मार्गाने कर कमी करण्यासाठी व्यवसायाने योग्य पद्धतींचा अवलंब करणे. यामध्ये विविध गुंतवणूक योजना, सवलती आणि करातील कपात यांचा समावेश असतो.
४. खर्च लेखांकन (Cost Accounting)
खर्च लेखांकन म्हणजे व्यवसायाच्या उत्पादन आणि सेवा पुरवठ्यामधील खर्चाचा अभ्यास करणे. याच्या माध्यमातून व्यवसायाच्या कार्यक्षमता, नफा आणि निर्णय घेण्यासाठी उपयुक्त माहिती मिळते. खर्च लेखांकनाचे मुख्य घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
i. स्थिर खर्च (Fixed Costs)
स्थिर खर्च म्हणजे व्यवसायाच्या उत्पादनात होणारे असे खर्च जे उत्पादनाच्या मात्रेवर अवलंबून नसतात. उदाहरणार्थ, भाडे, वेतन, विमा इत्यादी.
ii. चल खर्च (Variable Costs)
चल खर्च म्हणजे व्यवसायाच्या उत्पादनाच्या मात्रेनुसार बदलणारे खर्च. उदाहरणार्थ, कच्चा माल, उत्पादन खर्च, कामगारांचे वेतन इत्यादी.
iii. एकूण खर्च (Total Cost) एकूण खर्च म्हणजे स्थिर आणि चल खर्चाचा मिळून बनलेला खर्च. याच्या आधारे व्यवसायाच्या उत्पादन क्षमतेचे आणि किंमतीचे नियोजन केले जाते.
iv. मार्जिनल खर्च (Marginal Cost)
मार्जिनल खर्च म्हणजे एक अतिरिक्त उत्पादन युनिट तयार करण्यासाठी येणारा अतिरिक्त खर्च. याच्या आधारे उत्पादन वाढवण्याचे किंवा कमी करण्याचे निर्णय घेतले जातात.
५. व्यवस्थापकिय लेखांकन (Managerial Accounting)
व्यवस्थापकिय लेखांकन हे व्यवसायाच्या व्यवस्थापकांना आर्थिक माहिती पुरवणारे लेखांकन आहे. या लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवस्थापकांना निर्णय घेण्यासाठी आवश्यक असलेली माहिती मिळते. व्यवस्थापकिय लेखांकनाचे काही महत्त्वाचे घटक खालीलप्रमाणे आहेत:
i. बजेटिंग (Budgeting)
बजेटिंग म्हणजे भविष्याच्या आर्थिक स्थितीचा अंदाज घेऊन आर्थिक नियोजन करणे. बजेटिंगच्या माध्यमातून व्यवसायाच्या खर्च आणि उत्पन्नाचे योग्य नियोजन केले जाते.
ii. धोरणात्मक नियोजन (Strategic Planning)
धोरणात्मक नियोजन हे दीर्घकालीन उद्दिष्टांसाठी केले जाते. यात व्यवसायाच्या विकासाचे उद्दिष्ट, बाजारातील स्थान, आणि स्पर्धात्मक धोरणे यांचा विचार केला जातो.
iii. कार्यक्षमतेचे मूल्यांकन (Performance Evaluation)
व्यवस्थापकिय लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवस्थापकांना कार्यक्षमतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी आवश्यक माहिती मिळते. यात विविध आर्थिक आणि गैर-आर्थिक निर्देशांकांचा वापर करून व्यवस्थापन कार्यक्षमतेचा आढावा घेतला जातो.
iv. निर्णय घेणे (Decision Making)
व्यवस्थापकिय लेखांकनाच्या आधारे व्यवस्थापन महत्त्वाचे निर्णय घेते. यामध्ये नवीन गुंतवणूक, उत्पादनाची किंमत, नफा योजना, खर्च व्यवस्थापन इत्यादींचा समावेश असतो.
१. खर्च विश्लेषण (Cost Analysis)
खर्च विश्लेषण हे व्यवस्थापक लेखांकनातील एक महत्त्वाचा घटक आहे. खर्चाचा तपशीलवार अभ्यास करून त्याचा परिणाम काय आहे हे जाणून घेतले जाते. यात खर्च नियंत्रित करण्याच्या विविध पद्धतींचा अवलंब केला जातो, जसे की:-
स्थिर खर्च विरुद्ध चल खर्च:
खर्चांची वर्गवारी करून व्यवसायातील कोणते खर्च स्थिर आहेत आणि कोणते उत्पादनाच्या प्रमाणावर अवलंबून बदलतात याचा अभ्यास केला जातो. यामुळे उत्पादन योजना आणि किंमत निर्धारण करणे सोपे होते. –
ब्रेक-इव्हन विश्लेषण (Break-even Analysis):
ब्रेक-इव्हन बिंदू हा तो बिंदू असतो, जेथे व्यवसायाचे एकूण उत्पन्न आणि एकूण खर्च समान होतात, म्हणजे ना नफा ना तोटा. याच्या आधारे उत्पादनाची किंमत आणि नफा यांचे योग्य नियोजन केले जाते.
२. निर्णयाधारित लेखांकन (Decision-based Accounting)
golden rules of accounting : व्यवसायातील विविध निर्णय घेण्यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनातील तंत्रज्ञानाचा वापर होतो. यामध्ये प्रमुख आर्थिक घटकांचा विचार करून निर्णय घेण्यास मदत केली जाते. यामध्ये खालील घटकांचा समावेश आहे:-
सापेक्ष किंमत विश्लेषण (Relevant Cost Analysis):
कोणताही निर्णय घेताना भविष्यातील खर्च आणि उत्पन्नाचा विचार करून निर्णय घेतले जातात. सापेक्ष किंमत विश्लेषणामुळे कोणते खर्च टाळता येतील आणि कोणत्या खर्चाचा परिणाम होईल हे स्पष्ट होते. –
निवडाचे विश्लेषण (Make or Buy Decision):
व्यवसायाने कोणते उत्पादन स्वतः तयार करावे किंवा बाहेरील पुरवठादारांकडून घ्यावे याचा निर्णय घेण्यासाठी हे विश्लेषण केले जाते. यामुळे खर्चात बचत आणि कार्यक्षमता वाढवणे शक्य होते.
३. किमतीचे निर्धारण (Pricing Decisions)
किंमत निर्धारण हे व्यवसायासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण त्याचा थेट परिणाम व्यवसायाच्या नफ्यावर आणि बाजारातील स्पर्धेवर होतो. व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे किंमतीचे निर्धारण करण्याच्या विविध पद्धतींचा वापर केला जातो. यामध्ये पुढील बाबींचा विचार केला जातो:-
खर्च आधारित किंमत निर्धारण (Cost-based Pricing):
उत्पादनाच्या एकूण खर्चाच्या आधारे किंमत ठरवली जाते. खर्चात निश्चित नफा टाकून अंतिम किंमत ठरवली जाते. –
**स्पर्धात्मक किंमत निर्धारण (Competitive Pricing):
बाजारातील स्पर्धकांच्या किंमतींचा अभ्यास करून व्यवसाय आपली उत्पादने किंवा सेवांची किंमत ठरवतो. यामुळे व्यवसायाच्या बाजारपेठेतील स्थान टिकवणे शक्य होते.
४. व्यवस्थापन नियंत्रण प्रणाली (Management Control Systems)
व्यवस्थापन नियंत्रण प्रणाली हे व्यवस्थापक लेखांकनातील आणखी एक महत्त्वाचे तत्त्व आहे. यामध्ये व्यवस्थापनाने ठरवलेल्या उद्दिष्टांचे यथार्थ मूल्यमापन केले जाते आणि व्यवस्थापकांना त्यांच्या उद्दिष्टांच्या अंमलबजावणीचे मोजमाप करण्यासाठी मदत मिळते. याच्या अंतर्गत खालील प्रणालींचा वापर केला जातो:-
**कार्यक्षमता मूल्यांकन (Performance Measurement):**
व्यवस्थापकांना त्यांच्या विभागांच्या कार्यक्षमतेचे मूल्यमापन करण्यासाठी विविध आर्थिक आणि गैर-आर्थिक निर्देशांकांचा वापर केला जातो. उदाहरणार्थ, एकूण खर्च, उत्पन्न, उत्पादन क्षमता इत्यादींचा तपशीलवार अभ्यास केला जातो. –
**प्रोत्साहन योजना (Incentive Schemes):**
व्यवस्थापकांच्या कामगिरीनुसार त्यांना विविध प्रोत्साहन योजनांचा लाभ दिला जातो, ज्यामुळे व्यवस्थापनाच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा होते.
५. दीर्घकालीन नियोजन (Long-term Planning)
व्यवस्थापन लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवसायाचे दीर्घकालीन नियोजन करण्यास मदत होते. यामध्ये पुढील बाबींचा विचार केला जातो:-
**भविष्याच्या गुंतवणुकीचे नियोजन (Capital Budgeting):**
दीर्घकालीन गुंतवणुकीचे नियोजन करण्यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनाचे तंत्रज्ञान वापरले जाते. यामध्ये नव्या प्रकल्पांमध्ये गुंतवणूक करावी की नाही, याचे परीक्षण केले जाते. –
**जोखीम व्यवस्थापन (Risk Management):**
व्यवसायाच्या जोखमींचा अभ्यास करून योग्य नियोजन केले जाते. जोखीम व्यवस्थापनाद्वारे भविष्यातील आर्थिक धोक्यांचे आकलन होऊन व्यवसायासाठी योग्य धोरणे आखली जातात.
६. अहवाल तयार करणे (Reporting)
व्यवस्थापन लेखांकनामध्ये अहवाल तयार करणे हे एक अत्यंत महत्त्वाचे कार्य आहे. याच्या माध्यमातून व्यवस्थापकांना व्यवसायाच्या विविध आर्थिक घटकांचे विश्लेषण करता येते. अहवालात खालील गोष्टींचा समावेश असतो:-
**अर्थसंकल्प (Budget Reports):**
प्रत्येक विभागाच्या अर्थसंकल्पाचा तपशीलवार अहवाल तयार केला जातो. यामुळे कोणत्या विभागाने आपल्या खर्चाच्या आणि उत्पन्नाच्या उद्दिष्टांचा किती अंश पूर्ण केला याचे मूल्यांकन केले जाते. –
**नफा आणि तोटा अहवाल (Profit and Loss Reports):**
व्यवसायाच्या एकूण उत्पन्नाचे आणि खर्चाचे विश्लेषण करून नफा आणि तोटा अहवाल तयार केला जातो.
७. धोरणात्मक निर्णय घेणे (Strategic Decision Making)
golden rules of accounting : धोरणात्मक निर्णय घेणे हे व्यवसायाच्या दीर्घकालीन उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी आवश्यक असते. व्यवस्थापक लेखांकनाच्या मदतीने धोरणात्मक निर्णय घेण्यास मदत होते. यामध्ये:-
**नवीन बाजारपेठांमध्ये प्रवेश (Market Expansion):**
कोणत्या बाजारपेठेत व्यवसाय विस्तार करावा, याचा निर्णय घेण्यासाठी आर्थिक विश्लेषण केले जाते. व्यवस्थापक लेखांकनाने दिलेल्या माहितीच्या आधारे त्या बाजारातील जोखीम आणि संधी यांचा विचार केला जातो. –
**नवीन उत्पादने किंवा सेवांची ओळख (Product or Service Introduction):**
नवीन उत्पादने किंवा सेवांची ओळख करून देताना व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे उत्पादन खर्च, बाजारातील मागणी, आणि नफा यांचे गणित मांडले जाते.-
**संभाव्य स्पर्धकांचे विश्लेषण (Competitor Analysis):**
स्पर्धकांच्या धोरणांचा अभ्यास करून व्यवसायाला स्पर्धात्मक स्थान कसे टिकवता येईल, याचा विचार केला जातो. यासाठी व्यवस्थापक लेखांकन हे स्पर्धकांच्या किंमत धोरणे, उत्पादन खर्च, आणि नफ्याचे विश्लेषण करते.
८. जोखीम व्यवस्थापन (Risk Management)
जोखीम व्यवस्थापन हे व्यवसायाच्या यशस्वीतेसाठी एक महत्त्वपूर्ण घटक आहे. कोणत्याही व्यवसायात जोखीम येऊ शकते, परंतु ती कमी करण्यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनाचा उपयोग केला जातो. जोखीम व्यवस्थापनामध्ये खालील बाबींचा समावेश होतो:-
**आर्थिक जोखीम (Financial Risk):**
आर्थिक जोखीम म्हणजे व्यवसायातील उत्पन्नातील अनिश्चितता किंवा खर्चाच्या वाढीची जोखीम. याचा अभ्यास करून व्यवस्थापक लेखांकन जोखीम कमी करण्याच्या उपाययोजना सुचवते. –
**कार्यक्षमता जोखीम (Operational Risk):**
व्यवसायातील दैनंदिन कार्यक्षेत्रात होणाऱ्या अडचणी, यंत्रणेतील बिघाड, किंवा कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेतील त्रुटी या कार्यक्षमता जोखीम म्हणून ओळखल्या जातात. व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे हे जोखमींचे निरीक्षण करून आवश्यक ती सुधारणा करण्याचे धोरण आखले जाते.-
**कायद्याचे पालन (Compliance Risk):**
कायदेशीर नियमांचे पालन न केल्यास व्यवसायाला आर्थिक नुकसान आणि कायदेशीर अडचणी येऊ शकतात. व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे या नियमांचे पालन करणे सुनिश्चित केले जाते.
९. प्रकल्प व्यवस्थापन (Project Management)
प्रकल्प व्यवस्थापनामध्ये व्यवसायाच्या विशेष प्रकल्पांच्या व्यवस्थापनाचे नियोजन केले जाते. यामध्ये प्रकल्पाच्या आर्थिक व्यवहारांचे नियंत्रण, बजेटिंग, आणि नफा-तोट्याचे विश्लेषण केले जाते. व्यवस्थापक लेखांकन प्रकल्प व्यवस्थापनात खालील प्रकारे मदत करते:-
**प्रोजेक्ट बजेटिंग (Project Budgeting):**
प्रकल्पाच्या सुरुवातीला त्याचे बजेट तयार केले जाते. यात प्रकल्पाचा एकूण खर्च, संभाव्य उत्पन्न, आणि नफा यांचा विचार केला जातो.-
**प्रकल्प नियंत्रणे (Project Controls):**
प्रकल्पाच्या कामगिरीचे निरीक्षण करून त्याच्या खर्चाचा आढावा घेतला जातो. यामुळे प्रकल्प बजेटच्या मर्यादेतच राहील याची खात्री केली जाते.-
**प्रकल्पाच्या कार्यक्षमतेचे मूल्यांकन (Project Performance Evaluation):**
प्रकल्पाच्या यशस्वीतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी विविध आर्थिक आणि गैर-आर्थिक निर्देशांकांचा वापर केला जातो. प्रकल्प नियोजित वेळेत पूर्ण झाला का, त्याचा नफा किती होता, आणि भविष्यातील प्रकल्पांसाठी कोणत्या सुधारणा करता येतील, यावर आधारित निर्णय घेतले जातात.
१०. कामगिरीच्या समीक्षणाचे महत्त्व (Importance of Performance Reviews)
golden rules of accounting : व्यवसायाच्या यशस्वीतेसाठी नियमितपणे कामगिरीचे समीक्षण करणे आवश्यक असते. व्यवस्थापक लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवसायाच्या प्रत्येक घटकाचे मूल्यमापन केले जाते. कामगिरीच्या समीक्षणात मुख्यतः खालील बाबींचा विचार केला जातो:-
**विभागीय कार्यक्षमता (Departmental Efficiency):**
व्यवसायातील प्रत्येक विभागाने आपल्या उद्दिष्टांनुसार किती काम केले याचे विश्लेषण केले जाते. ज्या विभागांची कामगिरी अपेक्षित पातळीवर नसेल, त्यांना आवश्यक ती मदत दिली जाते.-
**उत्पादनक्षमता (Productivity):**
व्यवसायाची एकूण उत्पादनक्षमता आणि त्याचा नफा याचे विश्लेषण करून कामकाजातील अडचणी दूर केल्या जातात.-
**सुधारणा योजना (Improvement Plans):**
कामगिरीत सुधारणा करण्यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनाच्या माध्यमातून नवीन योजना आखल्या जातात. यामुळे उत्पादनाची गुणवत्ता, खर्च नियंत्रणे, आणि कर्मचारी कार्यक्षमता सुधारण्यास मदत होते.
११. व्यवसायाच्या भविष्यातील योजना (Future Planning for the Business)
व्यवस्थापक लेखांकनाच्या मदतीने भविष्यातील व्यवसायाचे नियोजन आणि धोरणे आखली जातात. हे नियोजन दीर्घकालीन यश आणि वाढ सुनिश्चित करण्यासाठी आवश्यक असते. यामध्ये काही महत्त्वाच्या बाबींचा समावेश असतो:-
**नवीन गुंतवणूक योजनांचा अभ्यास:**
व्यवसायाच्या विस्तारासाठी आणि वाढीसाठी भविष्यातील गुंतवणुकीचे नियोजन केले जाते. यामध्ये व्यवस्थापनाने कोणत्या क्षेत्रात गुंतवणूक करावी, याचे सखोल विश्लेषण केले जाते. यामुळे जोखीम कमी होते आणि नफ्याची संधी वाढते. –
येथे,कोकण कल्चर वर तुम्हाला त्याच्या पोस्ट निर्मितीपासून रँकिंगपर्यंत सर्व तपशील मिळतील
**आर्थिक धोरणे आणि योजना:**
व्यवस्थापक लेखांकनाच्या मदतीने व्यवसायाला भविष्यातील आर्थिक धोरणे ठरवता येतात. यामध्ये खर्च नियंत्रणे, नफ्याचे मोजमाप, आणि उत्पादन क्षमता वाढवण्याचे नियोजन केले जाते.-
**भविष्यातील जोखीम व्यवस्थापन:**
भविष्यात येऊ शकणाऱ्या जोखमींचा अभ्यास करून त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी योग्य उपाययोजना आखली जाते. जोखीम व्यवस्थापनाच्या या प्रक्रियेद्वारे व्यवसायाला अडचणींचा सामना करण्यात मदत होते.
१२. कर्मचाऱ्यांची कार्यक्षमता सुधारणे (Enhancing Employee Performance)
व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे केवळ आर्थिक घटकच नव्हे, तर मानवी संसाधनांच्या कार्यक्षमतेचेही मूल्यांकन केले जाते. कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी विविध प्रोत्साहन योजना, कामगिरीचे मोजमाप, आणि उद्दिष्टे यांचे नियोजन केले जाते. यामुळे कर्मचारी अधिक कार्यक्षम आणि उत्पादनक्षम होतात. –
असेच ब्लॉग बघायचे असतील तर तुम्ही कोकणवेड click बघू शकता
**कामगिरी मोजण्यासाठी संकेतांक:**
व्यवस्थापक लेखांकनाच्या माध्यमातून कर्मचाऱ्यांच्या कामगिरीचे मोजमाप केले जाते. जसे की, उत्पादन क्षमता, वेळेचे व्यवस्थापन, आणि उद्दिष्ट पूर्तता. या संकेतांकांवर आधारित कर्मचाऱ्यांना प्रोत्साहन दिले जाते, ज्यामुळे त्यांची कार्यक्षमता वाढते. –
**उत्कृष्ट कामगिरीला प्रोत्साहन:**
चांगली कामगिरी करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना व्यवस्थापन प्रोत्साहन देऊन त्यांना अधिक चांगले काम करण्यासाठी प्रेरित करते. यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनाद्वारे कामगिरीचा तपशीलवार अहवाल तयार केला जातो.
निष्कर्ष :
व्यवस्थापक लेखांकन हे कोणत्याही व्यवसायासाठी अत्यावश्यक साधन आहे. व्यवसायाची आर्थिक स्थिती मोजणे, खर्च नियंत्रणे करणे, नफा मोजणे, आणि दीर्घकालीन धोरणे आखणे यासाठी हे लेखांकन अत्यंत उपयुक्त ठरते. व्यवस्थापक लेखांकनाच्या माध्यमातून व्यवसायाला आर्थिक निर्णय घेणे सोपे होते आणि भविष्यातील जोखीम व्यवस्थापन करता येते. याशिवाय, व्यवस्थापनाला कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेचे आणि उत्पादन क्षमतेचे निरीक्षण करून सुधारणा करण्यासही मदत मिळते.व्यवस्थापक लेखांकन हे एक परिपूर्ण व्यवस्थापन साधन असून, ते व्यवसायाला आर्थिक प्रगती साध्य करण्यास, कार्यक्षमता वाढवण्यास, आणि धोरणात्मक निर्णय घेण्यासाठी उपयुक्त ठरते. योग्य व्यवस्थापन पद्धतींचा अवलंब करून व्यवसायाला दीर्घकालीन यश आणि स्थिरता साधता येते, आणि यासाठी व्यवस्थापक लेखांकनाचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे.
लेखांकन, विशेषतः व्यवस्थापक लेखांकन, व्यवसायासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. व्यवसायातील आर्थिक स्थितीचे सखोल निरीक्षण करून व्यवस्थापनाला योग्य निर्णय घेण्यासाठी आवश्यक माहिती पुरवली जाते. लेखांकनाच्या विविध शाखांमुळे व्यवसायाला केवळ आर्थिक नियंत्रण मिळवता येते असे नाही, तर दीर्घकालीन यशस्वीतेसाठी आवश्यक असलेल्या धोरणांचा विचार करून कार्यक्षमतेत सुधारणा करण्यास मदत होते.लेखांकनाच्या मदतीने व्यवस्थापन कर, खर्च, उत्पन्न, आणि जोखीम यांचे नियोजन करून व्यवसायाच्या उद्दिष्टांची पूर्तता साधू शकते.
योग्य लेखांकन प्रक्रिया आणि व्यवस्थापन नियंत्रण प्रणालींच्या मदतीने कोणत्याही व्यवसायाच्या आर्थिक आरोग्याचे संरक्षण आणि त्याच्या भविष्याची तयारी केली जाते.लेखांकनाच्या विविध तांत्रिक प्रक्रियांचा वापर करून व्यवसायाला आर्थिक दृष्टिकोनातून अधिक मजबूत करण्यासाठी व्यवस्थापक लेखांकन महत्त्वाचे ठरते. व्यवस्थापक लेखांकन हे केवळ वित्तीय अहवाल तयार करण्याचे साधन नसून, ते व्यवस्थापनाला धोरणे आखणे, नियंत्रणे लावणे, आणि दीर्घकालीन निर्णय घेण्यासाठी माहिती पुरवते. या लेखांकन प्रक्रियेद्वारे व्यवसायाला आर्थिक स्थितीचे स्पष्ट चित्र समजून येते, जे यशस्वी भविष्यासाठी उपयुक्त ठरते.
असेच कोकण फायनान्स अपडेट्स मिळवण्यासाठी कोकणवेड ला नक्की फॉलो करा तसेच सदर लेख Golden rules of accounting कसा वाटला हे कमेंट करून जरूर कळवा.